Sızdırmazlık Elemanlarının Seçimi

Sızdırmazlık elemanı seçiminde sistem basıncı, sıcaklığı, hızı, akışkan tipi, yüzey pürüzlülüğü ve sistem toleransları etkili olur.

BASINÇ

Sistemin çalışma kuvvetini, kullanılan boru çapı ve sistem basıncı belirlediği için sızdırmazlık elemanı seçiminde ilk dikkat edilecek özellik de bu kuvveti oluşturacak basınçtır. Basınç hesapları yapılırken sistemin karşılaşabileceği ve çoğu zamanda normal çalışma basıncından çok daha yüksek değerlere ulaşabilecek şok basınçlarda göz önünde bulundurulmalıdır. Günümüzde artan kuvvet ihtiyaçları hidrolik sistem basınçlarının yükselmesine neden olmuştur. Bu sebepten dolayı sızdırmazlık elemanlarında yeni dizayn ve mühendislik malzemelerin beraber kullanılmasıyla yeni ürünler oluşmaktadır. Kastaş standart olarak 700 bar’a kadar  sızdırmazlık elemanları çözümleri sunmaktadır. Ürün Programları’nda sızdırmazlık elemanlarının çalışma basınç değerleri verilmiştir.

ISI

Sızdırmazlık elemanlarının seçilmesinde önemli etkenlerden biri çalıştığı ortam ve çevre sıcaklığıdır. Sızdırmazlık elemanı ve sistemler için ideal sıcaklık 50°C olsa da uygulama sıcaklığı 100°C’ye kadar ulaşabilir. Sızdırmazlık elemanları dinamik uygulamalarda, kayma yüzeyleriyle direkt temas ettiklerinden, sürtünme nedeniyle ortaya çıkan ısıdan direkt olarak etkilenmektedir. Bu sebeple sızdırmazlık elemanı seçiminde sistemin ulaşacağı sıcaklık, sızdırmazlık elemanının kullanımına izin verilen sıcaklığın altında olmalıdır. Sızdırmazlık elemanlarının sıcaklık dayanımlarını Tablo 1’de görebilirsiniz. Yüksek sıcaklıklarda çalışan sistemler için FKM ve PTFE’den oluşan sızdırmazlık elemanları tavsiye edilir. Düşük sıcaklıklardaki uygulamalarda sızdırmazlık elemanının sertleşerek (camlaşma) görevini yerine getiremeyeceği düşünülse de içinde çalıştığı akışkanın davranış şekline bağlı olarak -40°C’ye kadar problemsiz olarak çalışabilmektedirler. Ürün Programları’nda sızdırmazlık elemanlarının çalışma sıcaklığı aralıkları verilmiştir.

 

HIZ

Sızdırmazlık elemanının üretildiği malzemeye, dizaynına ve kullanım yerine bağlı olarak silindirlerin çalışma hızı 15m/sn’ye kadar çıkabilir. Yağ filmi oluşmasında ve sürtünme kuvvetlerinde en önemli etkenlerden biri de kayma hızıdır. Şekil 3’te hızın artmasıyla beraber yağ filmi kalınlığı düştüğü için sürtünme kuvvetinin arttığı görülmektedir. Bu nedenle yüksek hızlarda sürtünme katsayısı düşük olan PTFE malzemelerden üretilmiş sızdırmazlık elemanları tercih edilmelidir. Ürün Programları’nda
sızdırmazlık elemanlarının kayma hızı değerleri verilmiştir.
 

AKIŞKAN TİPİ

Sızdırmazlık elemanlarının en düşük ve en yüksek çalışma sıcaklıkları içinde bulundukları ortama göre değişiklik gösterir. Sızdırmazlık elemanları mineral yağlarda (DIN 51524’e göre), yanmaz hidrolik yağlarda (VDMA 24317 veya DIN 24320’ye göre) havada, suda ve farklı akışkanlarda çalışabilirler (Bkz. Kauçuk Malzemelerin Kimyasallara Karşı Tepkimeleri). Tablo 1‘de en çok kullanılan akışkanlarla ilgili bilgiler verilmiştir. Sızdırmazlık elemanlarının aşınma sebeplerinden biri de içinde çalıştığı akışkanın viskozitesidir. Basınç ve ısı akışkanın viskozitesini değiştirir. Artan basınçla beraber akışkanlık viskozitesi de artar.  Artan ısı akışkanlık viskozitesini azaltır, bu azalma hızı seçilen akışkanın cinsine göre değişir. Kullanılacak akışkanın seçiminde, çalışma basıncı ve sıcaklığının viskozitesiye olan etkileri de incelenmelidir.

Malzeme	Minimum Çalışma Sıcaklığı	STANDART KASTAŞ MALZEMELERİ				DIN 51524’e Göre Mineral Yağlar	Hava	Su
		VDMA 24317 veya DIN 24320’ye Göre Yanmaz Hidrolik Yağları
		HFA	HFB	HFC	HFD
80 NBR -30 55 60  60  - 105 105 90  70 NBR  -35  55 60  60  -  105  105  90 90NBR  -30  55 60  60  -  105  105  90  90FKM  -25  55 60  60  150  225  200  80  70 FKM  -30  55 60  60  150  225  200  80  80 PU  -30  40 40  40  -  80  80  40  92 PU  -30  40 40  40  -  100  80  40  POM  -40  55 60  60  80  125  100  90  PTFE 40  -80  - -  -  150  200  200  150  Polyester Elastomer  -30  40 40  40  -  100  80  40